- Pandemiak 41.515 haur eta nerabe utzi ditu haur-pobrezia larrian Euskadin, aurreko urtean baino 5.783 gehiago.
- Helduen pobrezia-tasak behera egiten duen bitartean, haurren pobrezia larriak puntu bat egin du gora, eta pobrezia erlatiboak bere horretan jarraitzen badu ere, helduen pobrezia baino askoz handiagoa izaten jarraitzen du ( % 25,3 eta % 19,3, hurrenez hurren).
Bilbao, 2021eko uztailaren 16a. Save the Childrenek adierazi du bereziki kezkagarria dela 18 urtetik beherakoen artean pobrezia larriak izan duen gorakada, 1,4 puntu egin baitu gora, % 13,2ra iritsiz, nahiz eta haur-pobreziaren tasa % 25,3an mantendu. Igoera hori ez dator bat helduen ehunekoarekin (18-64); izan ere, horien pobrezia larriaren tasa puntu bat jaitsi da aurreko urtearekin alderatuta, eta portzentajezko 4 puntu baino gehiago mantendu da ( % 9). Ildo horretan, INEren zifrek erakusten dute haur-pobrezia larriagotzen ari dela, eta gero eta kontzentratuago dagoela errenta baxuko mailetan. Guztira, Euskadin 41.515 haur daude pobrezia larrian.
Bizi Baldintzei buruzko Inkestak adierazten du pandemiak eragindako krisi ekonomikoaren ondorioek ez dutela eragin bera mutilengan eta neskengan. Emakumeek gizonek baino pobrezia-tasa handiagoak dituzte. Alderik nabarmenena pobrezia larriaren tasan ikusten da. 2020an, nesken % 20,3 zegoen egoera horretan, eta mutilen % 6,6. Sexuen araberako alde hori kezkagarria da, eta pobrezia moderatuan ere islatzen da: %32 neskak dira eta %19 mutilak.
Azterlanak agerian uzten du, halaber, pobrezia seme-alabak ardurapean dituzten familietan kontzentratzen dela oraindik ere; seme-alabak dituzten familien % 10,2k pobrezia larria pairatzen du, ardurapean adingaberik ez duten familien % 6,5en aldean. Gainera, nabarmentzekoa da guraso bakarreko familien ahultasun berezia, bereziki guraso bakarreko familiena, COVID19k eragindako krisi ekonomiko eta sozialak bereziki kaltetutakoak19.
"Gaur egun ezagutzen ditugun datuek agerian uzten dute premia handiena duten familien arteko desberdintasuna murrizteko premiazko neurriak hartu behar direla. Haur-pobreziak zuzenean eragiten du gure gizartearen talentuan eta potentzialean, eta horren eraginak denboran irauten du eta, 5 kasutatik 4tan, belaunaldiz belaunaldi transmititzen dira. Pobreziaren transmisioaren zirkulua apurtzen duten politikei arreta jarri behar diegu ", esan du Charo Arranz Euskadiko Save the Children erakundeko zuzendariak.
Krisi ekonomikoaren ondorioek modu oso desberdinean eragiten diete adingabeei gurasoen jatorrizko herrialdearen arabera, eta pobrezia larriko tasak eta erlatiboko tasak seme-alabak ardurapean dituzten atzerriko jatorriko familietan kontzentratzen dira. Euskadin, guraso atzerritarrak dituzten haur eta nerabeek 5 aldiz aukera gehiago dituzte pobrezia larrian bizitzeko, Espainiako nazionalitatea dutenen aldean ( % 41,9 eta %7,6, hurrenez hurren).
Erakundeak azaldu duenez, 18 urtetik beherako 26.543 haurrek baino gehiagok gabezia material larria dute Euskadin, Covid-19ko krisi ekonomiko eta sozialaren ostean. Hala adierazten du Save the Children erakundeak Estatistikako Institutu Nazionalaren (INE) bizi-baldintzei buruzko azken inkestaren harira egin duen azterketak; pandemiak Espainiako etxeetan izan duen eraginari buruzko lehen datu ofizialak ematen ditu inkesta horrek.
Save the Childrenek jakinarazi du Euskadin gabezia larria handiagoa dela haurren artean 18 eta 64 urte bitarteko helduen artean baino ( % 7,2 eta % 5,7, hurrenez hurren), eta horrek agerian uzten du krisiak bereziki haur ahulenak kolpatzen dituela. Erakundeak gogorarazi duenez, gabezia material larria duten adingabeak.
* Euskadirako aurkeztutako datuek kontuan hartzen dute EAEko urteko diru-sarreren mediana urte horretarako
Proposamenak
Erakundeak proposatzen dituen neurrien artean, funtsezkoa da azken urtean bultzatutako gizarte-babeseko laguntza eta neurri guztiak eskuratzeko izapideak arintzea, sinplifikatzea eta eskuragarri jartzea (Bazterkeria-funtsak, gizarte-larrialdietarako laguntzak, enplegu-erregulazioko espedienteak autonomiaz osatzea, diru-sarrerak bermatzeko errenta aurreratzea), kontuan hartuta arrakala digitalak kaltetutako kolektibo kalteberenek eskuratzeko dituzten zailtasunak. Gainera, beharrezkoa da kolektibo horiei laguntza horiek eskuratzeari buruzko informazioa ematea eta hurbiltzea, irismena handitzeko.
Era berean, premiazkoa da DSBEaren erreforma bat, seme-alabak dituzten familien babesa hobetuko duena, zenbatekoak handituko dituena, arreta berezia jarriz guraso bakarreko familietan, eta gaur egun pobrezia-arriskuan egonik prestazio hori jasotzen ez duten milaka familiei sarbidea erraztuko diena. Era berean, adierazi du IMVrekin duen osagarritasuna, bai eta Euskadin duen kudeaketa ere, kontuan hartu behar dela familia horien ahultasuna, eta haien sarbidea erraztu behar dela.
Save the Childrenen ustez, DSBE benetan eraginkorra izan dadin haur-pobreziaren tasak murrizteko, zenbait alderdi sartu behar ditu, hala nola seme-alabak ardurapean dituzten familientzako erroldatze-betekizuna urtebetera murriztea, eta IMVrekin parekatzea, prestazioen arteko desorekak saihesteko, bai eta tutoretzapekoak diren gazteentzat ere, kolektibo kaltebera espezifikotzat jota. Erakundearen proposamenen artean, ardurapeko seme-alabengatiko 120 euroko osagarri bat ere badago, familia ahulenetan pobreziak duen eragina murrizten lagunduko lukeena.
Estatuko egoera
18 urtetik beherako 742.000 haurrek baino gehiagok gabezia material larria dute Espainian, Covid-19ko krisi ekonomiko eta sozialaren ondoren. Erakundeak ohartarazi duenez, ehuneko hiru puntu baino gehiagoko igoera izan da aurreko aldiarekin alderatuta, 2015etik izan den mailarik altuena, eta horrek pandemiaren ondoriozko desberdintasun gero eta handiagoa erakusten du.
Save the Childrenek jakinarazi du gabezia larria handiagoa dela haurren artean 18 eta 64 urte bitarteko helduen artean baino (% 9 eta % 7,5, hurrenez hurren), haurrak dituzten etxeetan gabezia material larriko tasa handiagoak dituztela oraindik ere ( % 8,2, seme-alabarik ez dutenen % 5,7ren aldean), eta, horietatik guztietatik, guraso bakarreko familiak direla tasa handienak dituztenak ( % 14), batez ere emakume bat buru dutenak ( % 16,8).
Ildo horretan, INEren zifrek erakusten dute haur-pobrezia larriagotzen ari dela, eta gero eta kontzentratuago dagoela errenta baxuko mailetan. Guztira, Espainian 1,1 milioi haur baino gehiago daude pobrezia larrian.
Haurren pobreziari aurre egiteko, Save the Childrenek proposatzen du Bizitzeko Gutxieneko Diru-sarrera (BGD) hobetzea, zeinak tutoretzapekoak ez diren gazteengana hedatu beharko bailuke bere ekintza, eta seme-alaba adingabeak ardurapean dituzten bizikidetza-unitateetako prestazioaren kopurua indartu. Erakundeak adierazi duenez, azken urte honetan haur-pobreziaren aurkako borrokan urrats garrantzitsuak egin badira ere, eta BGD pobrezia larriko egoerak arintzeko tresna gisa sortu bada ere, haren hedapena motelegia izaten ari da etxe askoren beharrak arintzeko, batez ere pandemiaren hondamendien ondoren. Azken datu ofizialen arabera, 2021eko maiatzekoa, BGD aurreikusitako 850.000 etxeetatik 260.206ra baino ez da iritsi, Gobernuak 2020ko ekainean ezarritako helburuaren %30 baino ez.
Bestalde, eta gure zerga-sistemaren erreformaren testuinguruan, Save the Childrenek aukera gisa definitzen du ardurapeko seme edo alabagatiko zerga-kenkari itzulgarriak sartzea, familiei mesede egingo liekeen neurri bat, zergak ordaintzeko betebeharra alde batera utzita, eta errenta txikienei ere eragingo liekeena, orain gertatzen ari ez dena. Neurri hori eta aurrekoak Gobernuak iragarritako Familia Aniztasunaren eta Familiei Laguntzeko Legean sartzeko eskatu du erakundeak.
Era berean, Save the Childrenek uste du Espainiak Europako Haur Bermearen bultzadaz baliatu behar duela, haurren garapenerako oinarrizko zerbitzuak (osasuna, 0-3 hezkuntza, haur-hezkuntza, etxebizitza edo nutrizioa) doan edo, gutxienez, modu eraginkorrean eskuratzeko aukera bermatzeko. Erakundearen ustez, tresna hori gaitzen duten ekintzak Ekintza Plan Nazional batean zehaztu behar dira, eta haurren premiak ezagutzen dituzten haurren erakundeen esperientzia izan behar dute.
Azkenik, haurtzaroan inbertitzeko konpromisoa denboran iraunkorra izan dadin, Save the Childrenek eskatu du haurrak kontu publikoetan egotea.
Save the Childrenek bere proposamenak helarazi dizkie Gobernuari eta buruzagi politikoei, baliabide gutxien dituzten haurrak eta familiak artatzen jarraitzen duen bitartean, haur-pobreziaren aurka borrokatzeko programaren bidez. Espainian koronabirusagatiko larrialdia hasi zenetik, #ATuLado esku-hartzea jarri zuen abian erakundeak, etxe ahulenei laguntzeko, eskudiru-transferentzien, eskola-errefortzuaren eta arreta psikologikoaren bidez.
SAVE THE CHILDRENI BURUZ
Mundu osoan haurren eskubideen aldeko borrokan lider lekua betetzen duen erakunde independentea da Save the Children. Duela 100 urte baino lehenagotik ari da lanean, haurrek bizirik jarrai dezaten, ikas dezaten eta babestuta bizi daitezen. Gaur egun, 120 herrialdetan baino gehiagotan ari da lanean, eta, Euskadin, duela 15 urte baino lehenagotik ari da, hezkuntzaren arloan babesa emanez eta aisialdiko jarduerak eskainiz, Bilbon, Barakaldon edo Gasteizen pobrezia edo bazterketa soziala jasateko arriskuan dauden 500 haurri baino gehiagori.
Espainian, duela 20 urtetik baino gehiagotik ari da lanean, haur ahulenak artatzeko programekin, pobrezia edo gizarte-bazterketa jasateko arriskuan dauden haurrak ardatz hartuta. Espainian dituzten programen bidez, arreta integrala eskaintzen diete haurrei eta haien familiei, haurrek bizi duten egoera ekonomikoak edo gizarte-bazterketako egoerak ez diezaien eragotzi beren eskubideez erabat gozatzea eta beren gaitasun mailarik handiena lortu ahal izatea.