• Erakundea kezkatuta dago azken asteetako sexu-indarkeriari buruzko berriak direla eta.
• Biktima adingabeen guztizkotik, 10etik 8 emakumeak ziren.
• Euskadin, 14 eta 17 urte bitarteko 3 nerabetik batek indarkeria jasan zuen bikotekidearen edo bikotekide ohiaren aldetik.
Bilbo, 2022ko maiatzaren 26. Haur eta nerabeak taldean bortxatu dituztela jakinarazi dute berriki, Save the Children kezkatuta dago indarkeria mota hori areagotzen ari delako, eta gogorarazi du hezkuntza afektibo-sexualak txikitatik lagunduko lukeela kasuak erdira murrizten, erakundeak berak ikusi nahi ez dituen “Ojos que no quieren ver” txostenaren arabera.
Save the Children erakundeak ohartarazi du Euskadiko haur eta nerabeenganako sexu-indarkeria %61 hazi zela 2016 eta 2019 artean, pandemia baino urtebete lehenago. 2019an, EAEn, Ertzaintzak 206 haur eta nerabe identifikatu zituen sexu-indarkeriaren biktima gisa, eta horietatik %80,6 neskatoak eta nerabeak ziren. Era berean, Bizkaiko, Gipuzkoako eta Arabako Fiskaltza probintzialaren datuek erakusten zuten gero eta handiagoa zela adingabeen sexu-askatasunaren aurkako delituen aurreko eginbideak, eta bikoiztu egin zirela 2016 eta 2019 artean. Emakunderen arabera, 14 eta 17 urte bitarteko 3 nerabetik 1ek indarkeria jasan zuten beren bikotekidearen edo bikotekide ohiaren aldetik 2019an, eta Ertzaintzak 2020an jasotako datuen arabera, hazkunde handia izan dute (2016. urtetik) beren bikotekideek edo bikotekide ohiek neskekiko indarkeria jasan zutenean (%25) eta sexu-indarkeria kasuetan (%24,2). Horrek agerian uzten du nerabeen arteko harreman asimetrikoak direla.
“Datu beldurgarriak diren arren, ez da ahaztu behar kopuru horiek icebergaren punta besterik ez direla. Salaketak ugaritzea ez da kasu gehiago egotea, baizik eta arazo hori gero eta nabarmenagoa izatea eta gizartea sentsibilizatuago egotea”, azaldu du Sara Polok, Euskadiko Save the Childreneko haur-politiken arduradunak.
Euskadik hezkuntza afektibo-sexualari buruzko hainbat programa ditu, eta horiek praktika egokitzat jo daitezke, baina, hala ere, programa horien irismena mugatua eta heterogeneoa da, ez baitira eduki arautuak eta nahitaezkoak. Save the Childrenek dioenez, funtsezkoa da Euskadiko haur eta nerabe guztiek hezkuntza hori modu arautu eta egokian jasotzeko duten eskubidea bermatzea, etapa goiztiarretatik hasita, haurrei indarkeria edo abusua detektatzeko beharrezkoak diren kontzeptuak irakatsiz, betiere beren hezkuntza-etapari egokituta, hala nola adostasuna, gorputzaren autonomia, emozioen garapena edo berdintasunezko harremanak. Hezkuntza hori ez da eskolan bakarrik geratu behar, baizik eta beste esparru batzuetara ere estrapolatu behar da, hala nola, familia eta osasunera.
“Ezin dugu onartu pornografia sexualitateari buruzko informazio-iturri bakarra izatea, haren sexu-nahia fikzioaren oinarri irreal, bortitz eta desberdinen gainean eraikitzen baita”, azaldu du Polok. (Des)sexu-informazioa: pornografia eta nerabeak txostenean, Save the Children programak Euskadin 267 neraberekin egindako tailerren datu espezifikoak islatzen ditu, eta ohartarazten du mutilen %13,19k pornografian bikotearen baimen espliziturik gabe eta bikoteari ongi iruditu gabe ikusi dutena erreproduzitu duela. Azken puntu horri dagokionez, Save the Childrenek bereziki kezkagarritzat jotzen du ikusten dutena imitatzen saiatzen direnean ez diotela beti eskatzen bere bikotekideari baimena. Euskadin, 10etik ia 1ek ez du bikotekidearen baimen espliziturik, eta %4,3k ez du ondo iritzi.
“Orain, udan jaiegun, jaialdi, kontzertu eta jai gehiago izaten direnez, sexu-indarkeria kasuak ugaritu egin daitezke", dio Polok. Alkoholak eta bestelako drogek zirkulatzen duten testuinguru horietan, “kontuz ibili eta erne egon behar da, zeren, zenbait azterlanen arabera, taldeko sexu-erasoetan substantzia horien kontsumoa egon ohi baita”.
Save the Childrenek txalotu egin du berriki argitaratu den “Jaietan emakumeen aurkako indarkeria matxista prebenitzeko tokiko prozesuak sustatzeko Gida” Eusko Jaurlaritzako Berdintasun, Justizia eta Gizarte Politiketako Sailak zuzendutako erakunde arteko ahalegina dela eta, Emakunderekin, foru-aldundiekin eta EUDELekin lankidetzan egina, gazteen arteko indarkeria prebenitzeko Beldur Barik programaren barruan.
sAVE THE CHILDREni buruz
Mundu osoan haurren eskubideen aldeko borrokan lider lekua betetzen duen erakunde independentea da Save the Children. Duela 100 urte baino lehenagotik ari da lanean, haurrek bizirik jarrai dezaten, ikas dezaten eta babestuta bizi daitezen. Gaur egun, 120 herrialdetan baino gehiagotan ari da lanean, eta, Euskadin, duela 15 urte baino lehenagotik ari da, hezkuntzaren arloan babesa emanez eta aisialdiko jarduerak eskainiz, Bilbon, Barakaldon edo Gasteizen pobrezia edo bazterketa soziala jasateko arriskuan dauden 500 haurri baino gehiagori.
Estatuan, duela 30 urte baino lehenagotik ari da lanean, egoera ahulenetan dauden haurrei laguntzeko programetan eta batik bat pobrezia-arriskuan edo gizartetik baztertuak izateko arriskuan dauden haurrekin. Espainian abian dituen programen bidez, arreta integrala eskaintzen zaie haurrei eta haien familiei, bizi duten egoera ekonomikoak edo gizarte-bazterketak ez diezaien eragotzi beren eskubideez gozatzea eta, aldi berean, beren gaitasunak ahalik eta gehien gara ditzaten.